اینترنت اشیا (IOT) چیست و چه کاربردهایی دارد؟
Internet of thing یا IOT سیستمی از دستگاههای محاسباتی مرتبط، ماشینهای مکانیکی و دیجیتال، اشیا، حیوانات یا افراد است که توانایی انتقال دادهها از طریق شبکه را بدون نیاز به انسان دارند. IOT میتواند فردی با کاشت مانیتور قلب باشد؛ یا یک خودرو که دارای حسگرهای داخلی برای هشدار به راننده در صورت پایین آمدن فشار باد لاستیک یا هر چیز طبیعی یا مصنوعی دیگری باشد. شیئی که میتوان به آن آدرس پروتکل اینترنت (IP) اختصاص داد و قادر به انتقال دادهها از طریق شبکه است. اگر در مورد IP سوالی دارید، ما قبلا در مقاله “آدرس IP چیست” به صورت کامل آن را توضیح دادهایم. سازمانها در صنایع مختلف از اینترنت اشیا برای عملکرد کارآمدتر، درک بهتر مشتریان برای ارائه خدمات به مشتریان، بهبود تصمیمگیری و افزایش ارزش کسبوکار استفاده میکنند.
اینترنت اشیا؛ از آغاز تا امروز
کوین اشتون، یکی از بنیانگذاران مرکز Auto-ID در موسسه فناوری ماساچوست (MIT) برای اولین بار در ارائهای که در سال 1999 برای Procter & Gamble (P&G) ارائه کرد، از اینترنت اشیا نام برد. به علت توجه مدیریت ارشد P&G، اشتون ارائه خود را “اینترنت اشیا” نامید تا روند جدید اینترنت سال 1999 را در خود جای دهد.
کتاب «وقتی چیزها شروع به فکر کردن میکنند» پروفسور MIT، نیل گرشنفلد، نیز در سال 1999 منتشر شد. این کتاب از اصطلاح دقیقی استفاده نکرده است، اما چشمانداز روشنی از اینکه اینترنت اشیا به کجا میرود ارائه میدهد. اینترنت اشیا از همگرایی فناوریهای بیسیم، سیستمهای میکروالکترومکانیکی (MEMS)، میکروسرویسها و اینترنت تکامل یافته است. این همگرایی به از بین بردن سیلوهای بین فناوری عملیاتی (OT) و فناوری اطلاعات(IT) کمک کرده است و امکان تجزیه و تحلیل دادههای بدون ساختار تولید شده توسط ماشین را برای بینشهایی برای ایجاد پیشرفتها فراهم میکند. اگر چه اشتون اولین باری بود که به اینترنت اشیا اشاره کرد؛ اما ایده دستگاههای متصل از دهه 1970 با نامهای «اینترنت جاسازی شده و محاسبات فراگیر» مطرح شد.
کوین اشتون؛ پدر اینترنت اشیا
اینترنت اشیا از ارتباطات M2M تکامل یافته است؛ یعنی ماشینهایی که از طریق یک شبکه، بدون تعامل انسانی به یکدیگر متصل میشوند. M2M با اتصال یک دستگاه به ابر، به مدیریت آن و جمعآوری دادهها اشاره دارد. IOT با ارتقای سطح بعدی M2M، یک شبکه حسگر متشکل از میلیاردها دستگاه هوشمند است که افراد، سیستمها و سایر برنامهها را برای جمعآوری و اشتراکگذاری دادهها به هم متصل میکند. M2M به عنوان پایه و اساس خود، اتصالی را ارائه می دهد که اینترنت اشیا را فعال میکند.
همچنین، اینترنت اشیا گسترش طبیعی کنترل نظارتی و جمعآوری دادهها (SCADA) دستهای از برنامههای کاربردی نرمافزار برای کنترل فرآیند، جمعآوری دادهها در زمان واقعی از مکانهای دور تا کنترل تجهیزات و شرایط است. سیستمهای اسکادا شامل قطعات سختافزاری و نرمافزاری است. سختافزار دادهها را جمعآوری میکند و به رایانهای که نرمافزار SCADA روی آن نصب شده است، میدهد؛ سپس پردازش و به موقع ارائه میشود. تکامل SCADA به گونهای است که سیستمهای SCADA نسل آخر به سیستم های IoT نسل اول تبدیل شدند.
با این حال، مفهوم اکوسیستم اینترنت اشیا تا اواسط سال 2010 به وجود نیامد؛ زمانی که تا حدودی دولت چین اعلام کرد که اینترنتاشیا در برنامه پنج سالهاش به یک اولویت استراتژیک تبدیل خواهد شد.
اینترنت اشیا چه کاربردی دارد؟
یک اکوسیستم اینترنت اشیا متشکل از دستگاههای هوشمند مبتنی بر وب است که از سیستمهای تعبیهشده مانند پردازندهها، حسگرها و سختافزار ارتباطی برای جمعآوری، ارسال و اقدام بر روی دادههایی که از محیط اطراف خود به دست میآورند، استفاده میکنند. این دستگاههای اینترنت اشیا، پس از جمعآوری دادههای حسگری، با اتصال به دروازه اینترنتاشیا یا سایر دستگاههای لبه، آنها را به اشتراک میگذارند که در آن دادهها یا به ابر ارسال میشوند تا به صورت محلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند. گاهی اوقات، این دستگاهها با سایر دستگاههای مرتبط ارتباط برقرار میکنند و بر اساس اطلاعاتی که از یکدیگر دریافت کرده، عمل میکنند. دستگاهها، اغلب، کار را بدون دخالت انسان انجام میدهند. اگرچه افراد میتوانند با دستگاهها تعامل داشته باشند؛ به عنوان مثال، برای راهاندازی، دادن دستورالعملها یا دسترسی به دادهها. اتصال، شبکه و پروتکلهای ارتباطی مورد استفاده با این دستگاههای دارای وب تا حد زیادی به برنامههای خاص اینترنت اشیا مستقر شده، بستگی دارد.
اینترنت اشیا همچنین میتواند با استفاده از هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشینی به پویاتر کردن فرآیندهای جمعآوری دادهها کمک کند.
کاربردهای اینترنتاشیا
مزایا و معایب اینترنت اشیا برای سازمان ها چیست؟
مزایا
اینترنت اشیا دارای مزایای بسیاری است که برای سازمانها مفید است. بعضی از این مزایا صرفا مربوط به یک صنعت هستند و برخی دیگر چند صنعت را شامل میشوند. در ادامه به برخی از این مزایا اشاره میکنیم:
- نظارت بر فرآیندهای تجاری
- بهبود تجربه مشتری (CX)
- صرفهجویی در زمان و هزینه
- افزایش بهرهوری کارکنان
- ادغام و تطبیق مدلهای کسبوکار
- اتخاذ تصمیمات تجاری بهتر
- ایجاد درآمد بیشتر
اینترنت اشیا شرکتها را تشویق میکند تا روشهای برخوردشان با کسبوکار خود را بازنگری کنند و ابزارهایی را برای بهبود استراتژیهای تجاریشان در اختیار آنها قرار میدهد. به طور کلی، اینترنت اشیا در تولید، حمل و نقل و سازمانهای خدماتی، استفاده از حسگرها و سایر دستگاههای اینترنتاشیا فراوان است. با این حال، موارد استفاده برای سازمانهای کشاورزی، زیرساختها و صنایع اتوماسیون خانگی را نیز پیدا کرده است که برخی از سازمانها را به سمت تحول دیجیتال سوق میدهد. اینترنت اشیا میتواند با تسهیل کار کشاورزان در کشاورزی به نفع آنها باشد. حسگرها برای کمک به خودکار ساختن تکنیکهای کشاورزی، به جمعآوری برخی دادههای مربوط به بارندگی، رطوبت، دما و محتوای خاک میپردازند.
مزایای اینترنتاشیا
توانایی نظارت بر عملیات زیرساخت اطراف نیز عاملی است که اینترنت اشیا میتواند به آن کمک کند. برای مثال، حسگرها توانایی استفاده برای نظارت در رویدادها یا تغییرات در ساختمانهای سازهای، پلها و سایر زیرساختها دارند. این کار مزایایی مانند صرفه جویی در هزینه و زمان، تغییرات کیفیت زندگی و گردش کار بدون کاغذ بازی را به همراه دارد.
یکی دیگر از کاربردهای اینترنت اشیا، میتواند استفاده کسبوکارهای اتوماسیون خانگی جهت نظارت و دستکاری سیستمهای مکانیکی و الکتریکی در یک ساختمان باشد. اگر دامنه استفاده از IOT را بیشتر کنیم، شهرهای هوشمند نیز میتوانند با استفاده از اینترنت اشیا سبب کمک به شهروندان برای کاهش ضایعات و مصرف انرژی شوند. اینترنتاشیا هر صنعتی را تحت تأثیر قرار میدهد؛ از جمله مشاغلی در حوزه مراقبتهای بهداشتی، مالی، خرده فروشی و تولید.
معایب
- افزایش تعداد دستگاههای متصل و به اشتراکگذاری اطلاعات بیشتر بین دستگاهها، احتمال خطر سرقت اطلاعات محرمانه توسط هکر را نیز بیشتر میکند.
- شرکتها ممکن است در نهایت مجبور شوند با تعداد زیادی، شاید حتی میلیونها، دستگاه اینترنت اشیا دستوپنجه نرم کنند و جمعآوری و مدیریت دادهها از همه آن دستگاهها چالش برانگیز خواهد بود.
- اگر اشکالی در سیستم وجود داشته باشد، این احتمال وجود دارد که هر دستگاه متصل خراب شود.
- به جهت ناسازگاری استانداردهای بینالمللی با IoT، دستگاههای سازندههای مختلف با یکدیگر به سختی ارتباط برقرار میکنند.
مسائل امنیتی و حریم خصوصی اینترنت اشیا
اینترنت اشیا میلیاردها دستگاه را به اینترنت متصل میکند و شامل استفاده از میلیاردها نقطه داده است که همه آنها باید ایمن باشند. با توجه به سطح حمله گسترده آن، امنیت اینترنت اشیا و حریم خصوصی آن به عنوان نگرانیهای اصلی ذکر شده است. در سال 2016، یکی از بدنامترین حملات اخیر اینترنت اشیا Mirai بود؛ بات نتی به ارائهدهنده سرور نام دامنه Dyn نفوذ کرد و بسیاری از وبسایتها را برای مدت زمان طولانی در یکی از بزرگترین حملات انکار سرویس (DDoS) توزیعشده از بین برد. از آنجایی که دستگاههای اینترنتاشیا به یکدیگر متصل هستند، تنها کاری که یک هکر باید انجام دهد این است که از یک آسیبپذیری برای دستکاری تمام دادهها سواستفاده کرده و آن را غیرقابل استفاده کند. سازندگانی که دستگاههای خود را به طور مرتب یا اصلا به روز نمیکنند، آنها را در برابر مجرمان سایبری آسیبپذیر میکنند. علاوه بر این، دستگاههای متصل، اغلب، از کاربران میخواهند که اطلاعات شخصی خود را وارد کنند؛ از جمله نام، سن، آدرس، شماره تلفن و حتی حسابهای رسانههای اجتماعی – اطلاعاتی که برای هکرها بسیار ارزشمند است.
امنیت اینترنتاشیا
هکرها تنها تهدیدی برای اینترنت اشیا نیستند. حفظ حریم خصوصی یکیدیگر از نگرانیهای اصلی کاربران اینترنتاشیا است. برای مثال، شرکتهایی که دستگاههای IoT مصرفکننده را تولید و توزیع میکنند، میتوانند از این دستگاهها برای به دست آوردن و فروش اطلاعات شخصی کاربران استفاده کنند. فراتر از افشای اطلاعات شخصی، اینترنتاشیا برای زیرساختهای حیاتی از جمله برق، حمل و نقل و خدمات مالی خطراتی را نیز به همراه دارد.
چرا اینترنت اشیا مهم است؟
اینترنتاشیا به مردم این امکان را میدهد تا در زندگی و کار هوشمندتر عمل کنند تا کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشند. علاوه بر ارائه دستگاههای هوشمند برای خودکارسازی خانهها، اینترنتاشیا برای تجارت ضروری است. اینترنتاشیا به کسبوکارها نگاهی بیدرنگ به نحوه عملکرد سیستمهایشان میدهد و بینشهایی را در مورد همه چیز از عملکرد ماشینها گرفته تا زنجیره تامین و عملیات لجستیک ارائه میکند.
اینترنت اشیا، این قابلیت را به شرکتها میدهد تا با خودکار کردن فرآیندها، هزینههای نیروی کار و ضایعات را کاهش دهند و به این طریق، باعث بهبود ارائه خدمات شوند.IOT تولید و تحویل کالا را کمهزینهتر میکند و همچنین شفافیت را در معاملات مشتری ارائه میدهد.
به این ترتیب، اینترنتاشیا یکی از مهمترین فناوریهای زندگی روزمره است و همچنان که کسبوکارهای بیشتری پتانسیل دستگاههای متصل را برای رقابتی نگهداشتن آنها درک میکنند، به کار خود ادامه خواهد داد.
منابع
بدون دیدگاه